Początek maja przynosi ze sobą ważne zmiany w przepisach prawnych i systemie świadczeń. Wśród nich znalazły się m.in. rozpoczęcie wypłat nowych dodatków dopełniających do rent socjalnych przez ZUS, podniesienie kwot zasiłków dla bezrobotnych, wprowadzenie rozbudowanego programu profilaktycznych badań zdrowotnych finansowanych przez NFZ, a także nowe zasady dotyczące zatrudniania cudzoziemców w Polsce.
- ZUS wypłaca nowy dodatek dopełniający do renty socjalnej - z wyrównaniem nawet za dwa miesiące.
- Rośnie zasiłek dla bezrobotnych, zmieniają się zasady rejestracji i rusza program "staż plus".
- Jakie jeszcze nowe przepisy wchodzą w życie od maja 2025? Sprawdź, co się zmienia dla pacjentów i pracodawców.
Od 1 dnia maja ZUS rozpoczyna realizację wypłat nowego świadczenia dla osób całkowicie niezdolnych do pracy i samodzielnego funkcjonowania. Chodzi o dodatek dopełniający, który będzie przekazywany razem z rentą socjalną i obejmie ok. 130 tysięcy uprawnionych. Świadczenie to wypłacane będzie z wyrównaniem od stycznia 2025 roku.
Osoby, którym przyznano dodatek z urzędu, mogą liczyć na wyrównanie za dwa pierwsze miesiące roku - po 2520 zł brutto za każdy z nich. Od marca, po uwzględnieniu waloryzacji, kwota wzrosła do 2610,72 zł brutto. Jak poinformowała Monika Folaron z ZUS, dodatek ten podlega jednak standardowym potrąceniom - zostanie pomniejszony o składkę zdrowotną oraz zaliczkę na podatek dochodowy.
Równolegle wchodzą w życie nowe przepisy dotyczące wsparcia osób bez zatrudnienia. Ustawa zmieniająca zasady wypłaty zasiłków dla bezrobotnych przewiduje ich podniesienie do 100 proc. podstawy dla osób ze stażem krótszym niż pięć lat - wcześniej obowiązywało 80 proc. Ponadto możliwa stanie się rejestracja w dowolnym urzędzie pracy, niezależnie od miejsca zameldowania.
Zreformowany system ma także wspierać osoby wychowujące dzieci samotnie oraz posiadaczy Karty Dużej Rodziny - to właśnie im przysługiwać będzie priorytet w dostępie do programów pomocowych. Jednym z nich będzie "staż plus", czyli inicjatywa mająca ułatwić nabywanie nowych kompetencji zawodowych. Stażyści otrzymają dodatki do stypendiów, a pracodawcy zachęty finansowe za ich udział.
Od 1 maja pracodawcy zatrudniający osoby z zagranicy muszą liczyć się z nowymi regulacjami. Jak informuje money.pl, zgodnie z nowelizacją, wszystkie formalności mają być załatwiane w formie elektronicznej, a wszelkie umowy muszą być zawierane pisemnie i zgłaszane odpowiednim instytucjom jeszcze przed rozpoczęciem pracy przez cudzoziemca.
Minimalne wynagrodzenie dla pracowników zagranicznych nie może być niższe niż ustawowe minimum, a tzw. test rynku pracy został zniesiony. Co ważne, za nielegalne zatrudnienie przewidziano nowe, wyższe kary - od 3 do nawet 50 tys. zł. Państwowa Inspekcja Pracy oraz Straż Graniczna zyskały też nowe uprawnienia kontrolne, w tym możliwość przeprowadzania niezapowiedzianych inspekcji.
Jak zaznacza Piotr Juszczyk, ekspert podatkowy InFaktu, choć niektóre zmiany mogą ułatwić formalności pracodawcom, to jednocześnie oznaczają dla nich większą odpowiedzialność oraz wyższe ryzyko sankcji w przypadku błędów lub zaniedbań.
Od maja rusza też ogólnopolski program profilaktyczny "Moje zdrowie", który zastępuje dotychczasowy projekt "Profilaktyka 40+". Zakres badań poszerzono i umożliwiono skorzystanie z nich już osobom od 20. roku życia.
Jak podkreślają eksperci, program ten ma zwiększyć wykrywalność chorób już we wczesnym stadium oraz poprawić świadomość zdrowotną społeczeństwa. Jak to działa? Pacjent wypełnia najpierw ankietę zdrowotną - dostępna jest ona również online za pośrednictwem Internetowego Konta Pacjenta. Na podstawie wyników wywiadu generowane jest skierowanie na badania.
Podstawowy pakiet obejmuje m.in.:
- morfologię,
- poziom glukozy,
- kreatyninę,
- lipidogram,
- triglicerydy,
- hormon TSH.
W razie potrzeby można też otrzymać zlecenia na badania dodatkowe, takie jak PSA, próby wątrobowe czy test na obecność wirusa HCV. Na wizycie zostanie również dokonany pomiar ciśnienia, BMI i WHR. Jak zaznacza Juszczyk, profilaktyka nie tylko zwiększa szanse na skuteczne leczenie, ale w dłuższej perspektywie pozwala systemowi ochrony zdrowia na realne oszczędności.
Od maja zaczynają obowiązywać nowe zasady w przychodniach - w pierwszej kolejności dotkną one specjalistów z zakresu urologii i neurologii. Od 15 maja zmiany obejmą również wizyty u nefrologów i okulistów. Nowe rozporządzenie nakłada obowiązek prowadzenia przejrzystych harmonogramów wizyt i wprowadzenia systemu przypomnień SMS dla pacjentów.
Zmiany te mają ograniczyć zjawisko tzw. "znikających wizyt", czyli sytuacji, gdy pacjenci rejestrują się na kilka terminów i nie informują o rezygnacji. Wdrożenie elektronicznych przypomnień oraz lepsze planowanie ma zminimalizować kolejki i zwiększyć dostępność specjalistów.
W życie wchodzi także rozporządzenie MSWiA w sprawie zarządzania kryzysowego. Powstaje Centralna Ewidencja Zasobów Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej oraz jej odpowiedniki na poziomie województw.
Nowe przepisy określają sposób działania tych systemów, ich minimalne funkcje oraz standardy oprogramowania niezbędnego do komunikacji i reagowania w sytuacjach nadzwyczajnych.